Ветераннар, сезгә хөрмәт, ихтирамнар... (кичә үрнәге)
материал (7 класс) на тему

Тукай  муниципаль  районы

муниципаль бюджет гомуми урта белем бирү  учреждениесе

«Новый  поселогы   гомуми  урта  белем  бирү мәктәбе”

                        “Ветераннар, ветераннар,

сезгә  хөрмәт, ихтирамнар...”

                                         Ибраһимова Рания Зөлфәтовна,

                                                  татар теле һәм әдәбияты укытучысы

2016  ел

Ветераннар, сезгә хөрмәт, ихтирамнар...

(кичә үрнәге)

         Сәхнә түренә  кичәнең исеме язылган плакат эленә. Сәхнәнең уң ягында  проектор экраны. Экранда  Бөек Ватан сугышын чагылдырган   слайдлар күрсәтелә. Әкрен генә, салмак көй тавышына, сәхнәгә балалар чыга.

(Кичә барышында  ветераннар турында слайдлар күрсәтелә).

 1 нче укучы.

Ветераннар, ветераннар,

Сезгә хөрмәт, ихтирамнар.

Сез булганга матур булып,

Алсу булып ата таңнар.

Сугышта булып арыслан

Ватанга җиңү яулаган,

Тыныч хезмәттә дан алган

Һәр ветеран – чын каһарман.

2 нче укучы.

Ветераннар, ветераннар,

Сезгә хөрмәт, ихтирамнар –

Тарих белән бергә атлый

Сез яулаган  бетмәс  даннар,

Сез китергән бөек шаннар.

3 нче  укучы.

Үтә гомер, ага сулар,

Бер-бер артлы уза еллар,

Бөек  Җиңүгә  алтмыш  алты,

Сафын  барлый ветераннар.

Алып баручы: Кадерле укучылар, укытучылар,  килгән  кунаклар!  9 май -  Җиңү көне  якынлашканда   без  Бөек  Ватан сугышы ветераны Хисаметдин бабай  белән очрашуга җыелдык. Тормышта төрле хәлләрне күргән, ләкин сынмаган, сыгылмаган  кыю ир кеше ул. Әйдәгез, аның тормыш юлы белән танышып үтик.

 1 укучы: Садриев  Хисаметдин  Кыям улы 1925 нче елның 1 нче февралендә Яңа Сарайлы авылында туган.  Бик яшьли авыр эшләрдә эшләргә туры килә аңа.Чөнки җиде яшендә  каты авырудан әтисе вафат була. Ә әнисе кулында берсеннән-берсе кечкенә биш бала кала, бишесе дә малайлар. Иң зурысы – Хисаметдин бабай. Сарайлы авылының башлангыч мәктәбендә дүрт кенә ел укып кала ул. Урта мәктәпкә йөреп укырга аның мөмкинлеге булмый. Әнисенә булышырга, кечкенә энеләрен укытырга кирәк була. “Син әле яшь”,- дип тормаганнар ул елларда. Ә “ егет кешегә җитмеш төрле  һөнәр дә аз” дип кенә юатканнар аны.

2 нче укучы: 1941 нче елның 22 нче июнендә фашистлар Германиясе илебезгә  басып керә. Һәр авыл,  һәр шәһәр, һәр  карыш җир өчен аяусыз сугыш башлана.

 3 нче укучы: Бөек Ватан сугышы башлангач, авылда хатын-кызлар, картлар, яшүсмерләр генә кала. Һәр көнне кайсыдыр йорт ишеген  повестка китергән почтальон кага.  1943 нче елның май аенда, унсигез яшь тулгач, Хисаметдин бабайны да сугышка алалар. Сентябрь аена кадәр ул Удмуртия өлкәсенең Ижау шәһәрендә 383 нче укчы запас полкында хәзерләүләр курсы үтә.Аннан аны  Мәскәүгә озаталар, бераздан Дзержинский шәһәренең пыяла заводына эшкә җибәрәләр.

4 нче укучы: 1943 нче елның 15 нче декабрендә Украина фронтында Украинаны, Кырымны дошманнардан азат итүдә катнаша.  Кара диңгез буенда  маяк янында батыр сугышчыларга багышланган һәйкәл тора. Сугышларда күрсәткән батырлыгы өчен бабайны Мәскәү шәһәренә ял итәргә җибәрәләр.

  5 нче укучы: 1944 нче елның 5 нче ноябрендә 3 нче  Белорусия  фронтына билгелиләр.  Хисаметдин  бабай  Кенигсбергны  (хәзерге Калининградны) дошманнардан азат итүдә катнаша,“Кенигсбергны азат иткән өчен”  һәм “Батырлык өчен”  медальләре  белән бүләкләнә.

  1 нче укучы: 1945 - 1948 нче елларда армиядә була. Сугыш бетеп нәкъ өч ел узгач кына, 1948 нче елның 8 нче маенда, туган авылына кайта.  Башта колхозда эшли, аннары Чаллы шәһәренең силикат- кирпеч заводында утыз алты ел эшләп лаеклы ялга чыга. 1949 нчы елның февралендә авылның иң чибәр кызы Әминә белән гаилә корып җибәрәләр. Дүрт бала – ике малай һәм ике кыз үстергәннәр.

 Алып баручы:  Хисам бабайның  орденнары һәм медальләре бик күп.   Безгә аларның тарихы турында сөйләгез әле, Хисам бабай.

Бабай һәр ордены, медаленең бирелү тарихы  турында  кыскача сөйли.

Алып баручы: Без  ветераннарыбыз белән чиксез горурланабыз.  Шул  ук вакытта  сугыш  кырларында  башларын  салган  ватандашларыбыз  алдында  баш  иябез.  Шушы җирлектән  китеп, сугышта һәлак булганнарга поселогыбыз  уртасында  һәйкәл  тора.  Анда  каһарманнарыбызның исемнәре ташка уелган.  Азатлык өчен көрәштә гомерләре өзелгән батырларның истәлеген кадерләп саклыйк.

          “Мәңгелек  ут” җыры яңгырый.

1 нче укучы:

Һәйкәл алды тулган чәчәк белән,

Чәчәкләрнең алы, аклары.

Еракларда калган бабайларның

Авылым булган туган яклары.

Туган йортыгызны күралмыйча,

Җан биргәнсез чит-ят  якларда.

Сезнең даныгызны, бабакайлар,

Тиеш бит без бүген акларга.

2 нче укучы:

“Оныттыгыз”, - диеп уйламагыз,

Онытырлык түгел еллары.

Ветераннар безнең яши әле

Сызланса да күңел кыллары.

Сезнең данлы җиңү булганга тик,

Аяз булып ата  күгебез.

Газинурдай батыр булмасагыз,

Яшәр идек микән бүген без?

3 нче укучы:

67  ел узды... Җиңү көнен

Һәр ел саен  бәйрәм итәбез.

Әбекәйләр белән юлга карап,

Һаман сезне сагынып көтәбез.

Һәйкәлебез, карашларын төбәп,

Әйтә кебек: “Тыныч яшәгез!”

Мәрмәр ташта алтын исемнәре

Эндәшә күк: “Без дә яшәрбез!”

4 нче укучы.

Сезгә рәхмәт, бары сез булганга,

Рәхәт үтте безнең балачак.

Меңләгәнчә халык  күңелендә

Исемегез мәңге  калачак.

9 май! Сезнең истәлеккә

Кояш балкый  авылым күгендә.

Ак чәчәкләр, кызыл, ал чәчәкләр

Сезнең өчен ата бүген дә.

5 нче укучы.

Җиңү көне – син чәчәкле бәйрәм,

Чәчәкләргә  төрен, күмел син,

Ямансу да, сагышлы да бәйрәм,

Башка бәйрәм кебек түгел син.

Сагышларың  бераз  сүрелсен дә,

Гел шатлыкка гына  әйләнсен,

Иле өчен ятып калганнарны

Искә ала торган  бәйрәм син.

            “Син кайтмадың”... җыры.

6 нчы укучы.

Тыныч көннәр өчен гомерен биргән

Изге җаннар белән бәйле син.

Еллар  гына  имин булсын диеп,

Теләк тели торган бәйрәм син.

Җиңү яулап, медаль тагып кайткан

Ветераннар белән ямьле син.

Моңсу күзле тол әни-әбиләр,

Сагыш, әрнү, сагыну көне син...

7 нче укучы.

Ветераннар инде күп калмады,

Бармак белән генә санарлык.

Алар исемен тарих битләренә

Алтын хәреф белән язарлык.

 8 нче укучы.

Сугыш дигән афәт искә төшсә,

Йөрәкләрдән саркып кан тама.

Хат урынына килгән кара кәгазь

Сандыкларда һаман саклана.

9 нчы укучы.

Кайтып киләм авыл урамыннан,

Тыныч аның һәрбер почмагы,

Янмый монда урман, авыллар да

Шартламыйлар дошман туплары.

Шөкер кылып,  яшим, Ходаема –

Тыныч булган өчен илебез.

Кирәкми бит безгә кайгы-хәсрәт,

Без тынычлык шуңа телибез.

Җиребезнең тынычлыгын саклап,

Чыкса әгәр  барлык  халыклар,

Булмас бездә канлы яшь коюлар,

Артыр бары бәхет-шатлыклар.

10  нчы укучы.

Сугыш беткәч күпме сулар акты,

Күпме кышны, язны үткәрдек,

Дөнья шулай  имин булсын иде,

Йөз еллык та тыныч үтәрлек.

Алып баручы.

Үзгәрсә дә Заман,

Юк, үзгәрми,

Төсе уңмый “Җиңү” сүзенең!

Нәкъ 67 ел элек

Шундый ук яз

Җиңү алып килгән бу  Җиргә!

Сафлар сыек.

Җиңүчеләр китә.

Кими тарих,

Йолдыз югала.

Мәңгелек моң булып

Хәтер кала.

Батырларның даны –

Җыр кала!

      Кичә “Җиңү  килде” җыры белән  тәмамлана.

Хисам бабайга, кичәдә катнашкан тыл ветераннарына истәлек бүләкләре тапшырыла.