Фонетика,орфоэпия,графика һәм орфография буенча белемнәреңне тикшерү
материал (9 класс) по теме

Рахимзянова Альфия Мансуровна

Бирелгән дидактик материал укучыларның  мөстәкыйль эшен оештыру өчен кулланыла.

Скачать:


Предварительный просмотр:

Фонетика,орфоэпия,графика һәм орфография буенча белемнәреңне тикшер

________________________________________________мәктәбенең ___ класс укучысы ________________________    _____________________     татар теленнән мөстәкыйль эше.     Үзбәя _________       укучының имзасы ____________                  

                                            Билге______________укытучы имзасы_____________

Текстка төшеп калган хәрефләрне куй, кагыйдәләргә нигезләнеп таблицаны тутыр

    Карасу-зә...гәр күктә төнь...к балкышы уйный. Әле киртләчләнеп күтәрелгән көм...ш кыяга, әле җәү...әр сулы тонык күлгә охшый ул.Бер караганда өст...нә  энҗе бөртекләре сибелгән үтә күренмәле аксыл пәрдә кебек. Менә бер оф...ктан икенчесенә таба агыла башлый. Ул да булмый, күк йөзе буйлап айкалып йөргән бу нурлар баш очында көмеш гөмбә... булып тупланалар, аннары яктылык бөрк...леп торган бик зур дугага охшап китәләр.

        Һәр ел саен поляр төннәрнең караңгылыгында шушы гаҗәеп балкыш хасил була. Ул төньякның карлы тауларын, очсыз-кырыйсыз урманнарын үзенең тантаналы нуры белән коендыра, аларга кабатланмас бер ямь бирә. (Г.Әпсәләмов)

   

Сузык авазларның үзара калынлыкта-нечкәлектә ярашуы сингармонизмның беренче төре була.

                     

                                     

Сингармонизмның икенче төре: сүзнең беренче иҗе-гендә кыска әйтелешле ирен сузыклары [о],  [ө] килсә, калган иҗекләрдәге [ы] , [э]авазлары алар йогынты-сында иренләшәләр.

                         

Хәрефләрнең дөрес язылышы

Һ һәм х хәрефләре

                     

Н һәм ң хәрефләре.

                       

ь,ъ хәрефләре,

е,ю,я алдыннан килгәндә, аеру билгесе ролен башкаралар.

                   

Сүз азагындагы һәм саңгырау тартыкка баш-ланган иҗек ал-дындагы [з] авазы өлешчә саңгыраулаша.

Кече тел тартыклары [къ]һәм [гъ]

авазларының язуда    бел-дерелүе.                            

Тексттан мисаллар китерәм

Үземнән мисаллар өстим

Фонетика,орфоэпия,графика һәм орфография буенча белемнәреңне тикшер

________________________________________________мәктәбенең ___ класс укучысы ________________________    _____________________     татар теленнән мөстәкыйль эше.     Үзбәя _________       укучының имзасы ____________                  

                                            Билге______________укытучы имзасы_____________

Текстка төшеп калган хәрефләрне куй, кагыйдәләргә нигезләнеп В1-В8биремнәренә җавапларны мөстәкыйль рәвештә формалаштыр

    Карасу-зә...гәр күктә төнь...к балкышы уйный. Әле киртләчләнеп күтәрелгән көм...ш кыяга, әле җәү...әр сулы тонык күлгә охшый ул.Бер караганда өст...нә  энҗе бөртекләре сибелгән үтә күренмәле аксыл пәрдә кебек. Менә бер оф...ктан икенчесенә таба агыла башлый. Ул да булмый, күк йөзе буйлап айкалып йөргән бу нурлар баш очында көмеш гөмбә... булып тупланалар, аннары яктылык бөрк...леп торган бик зур дугага охшап китәләр.

        Һәр ел саен поляр төннәрнең караңгылыгында шушы гаҗәеп балкыш хасил була. Ул төньякның карлы тауларын, очсыз-кырыйсыз урманнарын үзенең тантаналы нуры белән коендыра, аларга кабатланмас бер ямь бирә. (Г.Әпсәләмов)

Тест биремнәренең  җавабын билгелә

В1.  Төннәрнең, урманнарның сүзләрендә тартыклар ассимиляциясенең нинди төре күзәтелә?

В2  Татар телендә ничә иҗек калыбы бар?  

В3  Хәзерге татар әдәби телендә ничә иренләшмәгән сузык аваз бар?

В4  Сузык авазлар ничек ясала?

В5   Татар теленең орфоэпик нормалары урта диалект сөйләшенең әйтелеш үзенчәлекләренә корылган дигән фикер дөресме?

В6 караңгылыгында сүзендәге сонор тартыкларны ата.

В7 зур сүзендәге сузык авазга характеристика бир.

В8 яктылык сүзен иҗекләргә аерып яз,иҗек модельләрен  күрсәт.

В өлеше

1

5

2

6

3

7

4

8

Иҗади бирем.  Текстка исем куш,мондый күренешләр бездә очрыймы?   Сез күк йөзендәге күренешләрне күзәтергә яратасызмы? Күзәтүләрдән алган тәэсирләрегез белән уртаклашыгыз.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Обобщение изученного материала по теме «Фонетика. Орфоэпия. Графика и орфография. Культура речи». Самоанализ урока

Игровое занятие по русскому языку в 5 классе с применением ИКТ. Самоанализ урока....

Контрольная работа по русскому языку "Фонетика, орфоэпия,графика, орфография"

Контрольная работа по русскому языку "Фонетика, орфоэпия,графика, орфография" - 1 курс...

Фонетика. Орфоэпия. Графика и орфография. Культура речи.

Данный урок предназначен для повторения и обобщения изученного по теме "Фонетика. Орфоэпия. Графика и орфография. Культура речи" в 5 классе по учебнику под редакцией Ладыженской....

Тематическая работа по теме "Фонетика. Орфоэпия. Графика. Орфография"(5 класс, в формате Статград,2014)

В работе представлены вопросы по теме "Фонетика. Орфоэпия. Графика. Орфография". Тест для подготовки к тематической работе в формате Статград. Возможно использование на интерактивной доске во время ко...

Контрольная работа в 5 классе. Фонетика. Орфоэпия. Графика. Орфография.

Работа составлена в соответствии с требованиями ФГОС. Включает в себя текст диктанта и задания к нему , требующие краткого ответа и ответа в несколько предложений. Разработаны критерии оценивания....

Повторение по теме "Фонетика.Орфоэпия.Графика.Орфография"

Урок содержит разнообразный и разноуровневый материал....

Повторение по теме «Фонетика. Орфоэпия. Графика. Орфография"

Технологическая карта "Повторение по теме "Фонетика. Орфоэпия. Графика. Орфография", урок русского языка в 5 классе, 1 четверть. Урок построен с применением технологии активных методов,...