Авторская программа по воспитательной работе"Азбука жизни"
методическая разработка (1 класс) на тему

МОУ «Шеморданский лицей  Сабинского муниципального района РТ»

                                                              Утверждена

                                                                          Директор Шеморданского   лицея

                                                                           Хамзин Ш.А.

Авторская программа

воспитательной работы

«Азбука жизни»

для 1-го класса(33 воспитательных часа)

                                                Гимадиева Ф.Х

                                                   Учитель начальных классов

                                                              1 квалификационной      категории

                                        Шемордан 2007 г.

 В формировании нового человека исключительно велико значение нравственного,патриотичес-

кого , эстетического воспитания, интеллектуального чувства.

           Те нравственные , эстетические и интеллектуальные чувства , характерезуют развитого взрослого человека и которые способны вдохновить его на большие дела и на благородные поступки, не даны ре-

бёнку в готовом виде от рождения.Они возникают и развиваются на протяжении детства под влиянием социальных условий жизни и воспитания.

            Одним из важнейших условий успешного развития нравственных чувств ребёнка является соз-дание взрослыми жизнерадостной обстановки вокруг него.

             Нравственные чувства формируются у детей в процессе взаимоотношений их со взрослыми и сверстниками.Учащиеся задумываясь над темой сочинения «Как мы проводим выходной день», при накоплении материалов для выпуска газеты «Семейный альбом» тесно взаимодействуют с родителямии сверстниками.

             Большую эстетическую радость доставляют детям экскурсия в природу.С природой прежде все-го связывается возникновения у детей чувства прекрасного.Они замечают красоту цветущих деревьев,

пение птиц , звуки животных .Прививаются навыки бережного отношения к растениям , животным..

             Из собранных на экскурсии материалов оформляются коллекции , поделки.В программе это осу-ществляется в разделе «Парк друзей природы».

             Важным средством патриотического воспитания является приобщение детей к традициям наро-да.Воспитывая любовь к родителям , мы уже тем самым воспитываем и любовь к своей республике.

             С большим успехом и радостью проводится татарская народная игра «Залидә», в которой ярко выражается национально-региональный компонент.Сначала ребёнок воспринимает отдельные факты, затем с помощью взрослых обобщает их.

             Немаловажное место занимает в воспитании знание и выполнение учащимися правил дорож-ного движения.В разделе «Весёлый перекрёсток» основными формами организации внеклассной работы по совершенствованию знаний , умений и навыков общения детей с дорогой являются:игра- путешествие «В страну дорожных знаков»,открытый урок «Ты и улица», викторина «Красный,жёлтый,зелёный».

             Эмоциональные проявления первоклассников показывают, как разнообразны чувства детей,как полна их жизнь.Дети отзываются на доброе,прекрасное,выражают сочувствуие ,приходят на помощь попавшему в беду,грустят,радуются.

               Но чувство детей надо воспитывать.Невоспитанность,неразвитость чувств ребёнка приводит к тому, что вырастает личность убогая,бездушная.

Содержание программы

I.Школа(5)

1. «Первый раз в первый класс»                                                                  (1 час)

Введение ребёнка в мир знаний.Знакомство первоклассников с преподавателем и друг с другом.

Игра «Снежный ком», «Найди друга».

Привитие любви к знаниям , к школе , к процессу познания мира через учебные занятия.

2.Ознакомление с уставом школы и конвенцией о правах ребёнка.   (1 час)

Знакомство с уставом школы и конвенцией о правах ребёнка.

3.Конкурс рисунков на темы «Моя школа», «Мой класс», «Мой учитель»(1 час)

Знакомство со школой.Правила поведения в школе.Подведение итогов конкурса рисунков.

4. Операция «Говорящий портфель».                                                         (1 час)

Обучение содержать в порядке свой портфель,учебные принадлежности.

Проверка содержания школьного портфеля.

5.Игра –путешествие «В книжное царство-мудрое государство».        (1 час)

Экскурсия в школьную и детскую библиотеку.

Знакомство с книжной выставкой «Сказочная страна», «Удивительная природа», «Хочу всё знать».

Знакомство со сказочными героями.

II.Академия вежливых наук (3)

1. Выставка «Подарок своими руками»                                                     (1 час)

Изготовление новогодних сюрпризов для близких и друзей.

Организация выставки из детских работ.

Правила безопасности труда и личной гигиены.Организация рабочего места.

2. Ролевые игры «Ждём гостей».                                                                 (1 час)

Приём гостей –это праздник.Использование волшебных , вежливых слов.

Сервировка стола для гостей, ухаживание за ними и угощение.

3. «У меня день рождение».                                                                           (1 час)

Культура поведения в гостях.

Дарение и приём подарков.Поздравление с днём рождения, выразительное чтение стихов.

Игра «Каравай».

III.Дом,в котором я живу (4)

1. Сочинение «Как мы проводим выходной день».                                  (1 час)

Знания традиции семьи,взаимоотношения между родителями и детьми.

Сочинение о выходном дне,культура оформления письменной работы.

   2.Беседа «Семья , в которой я живу».                                                          (1 час)

Знакомство с семейной родословной и составление генеологического древа.

Просмотр семейных фотографий.

3.Выпуск газеты «Семейный альбом»                                                        (1 час)

Сбор семейных фотографий.Эстетическое оформление газеты.

4.Выставка рисунков «Наши мамы»                                                          (1 час)

Развитие творческих способностей,изображение портретов мам и организация выставки.

Воспитание заботливого отношения и любви мамам.

IV.Парк друзей природы  (6)

1.Игра-путешествие с комнатными растениями.                                       (1 час )

Экскурсия в школьный музей комнатных растений.

Некоторые виды комнатных растений.Их значение и происхождение.

Пересадка комнатных растений , уход за ними.

2. Выставки «Удивительное рядом»                                                             ( 1 час)

Сбор природного материала.

Изготовление поделок из природного материала.Правила безопасности труда и личной гигиены.

Организация выставки из детских работ.

3. «Чудо своими руками».                                                                                (1 час)

Экскурсия в лес. Сбор цветов и листьев. Составление букета из цветов, листьев.

Правила поведения в лесу.

Организация выставки из детских работ.

4.Викторина «В мире животных»                                                                   ( 1час)

Основные группы животных:насекомые , рыбы, птицы и звери.Значение животных в жизни людей.Охрана животных.

Красная книга.

5.КВН «Птицы- наши друзья».                                                                        (1 час)

Птицы.Сезонные явления птиц.Зимующие и перелётные птицы.

Значение и охрана птиц.

Соревнования между командами.

6. Экскурсия в лес. (В разные времена года).                                                ( 1 час)

Характерные признаки времён года.Наблюдения в природе.

Сбор природных материалов.

Лесные птицы и животные.

Правила поведения во время экскурсий.

V.Весёлый перекрёсток  (4)

1. Игра- путешествие «В страну дорожных знаков»                                 (1 час)

Экскурсия на железную дорогу.Знакомство с правилами дорожного движения.

2.Беседа «Правила движения- достойные уважения»                              (1 час)

Знакомства с правилами дорожного движения.

Новогодняя игра  «На ёлке у светофора».

3. Открытый урок «Ты и улица»                                                                  (1 час)

Закрепление правила поведения учащихся на улице.Соблюдение правил дорожного движения.Места для игр.

Знакомство с историей возникновения светофора.Игры «Внимание светофор», «Это я,это я ,это все мои друзья».

4.Викторина «Красный,жёлтый ,зелёный».                                                 (1 час)

Назначение светофора.Дидактическая игра «Дорожные движения».

Соблюдение учащимися правил дорожного движения.

VI.Стадион «Догоняйка». (5)

1.Соревнование «Весёлые старты»                                                                 (1 час)

Игры и этафеты,традиционные для татарского народа.

Пропаганда здорового образа жизни.

Награждение участников.

2.Спортивный праздник «Папа , мама, я –спортивная семья».                 (1 час)

Упражнения для развития ловкости,быстроты,меткости,силы.

Соревнования между семьями.

3.Конкурс «Здоровье в порядке, спасибо зарядке»                                        (1 час)

Упражнения утренней зарядки.Соблюдение режима дня.

Правила личной гигиены.Закаливание.

Пропаганда здорового образа жизни.

4. Игра «У нас в гостях доктор Айболит»                                                         (1 час )

Чтение стихов о здоровье.

Знакомство с пациентами доктора Айболита.

Профилактика гриппа,ОРЗ.

Овощи и фрукты-лучшие витамины.

      5.Лыжные соревнования.                                                                               (1час)        

Лыжные вылазки.Совершенствование лыжных ходов в виде игр,лыжных эстафет.

VII.Музей весёлых затей. (4)

1.Праздник урожая «В гостях в трёх царствах»                                                (1 час)

Путешествие в овощное,лесное,цветочное царство.Проведение игр «Садовник», «Кто больше наберёт лекарственных трав и расскажет об их применении.»Отгадывание загадок.

2.Новогодняя сказка.                                                                                             ( 1 час)

Зимний праздник «Новый год».Новогодний хоровод.

Наряжение в карнавальные костюмы.

Новогодние стихи и песни.

Подарки Деда мороза.

3. Праздник «Науруз»                                                                                            (1 час)

Татарский национальный праздник. «Нәүрүз»-встреча весны.

Знакомство с тардициями и обычаями праздника «Нәүрүз»

Сохранение традиций и передача проведения праздника из поколения в поколение.

4.Утренник «Вот и стали мы на год взрослей…»                                             (1 час)

Проведение праздника прощания с букварём.

Выразительное чтение стихов и исполнение песен.

Вручение дипломов с окончанием букваря.

VIII.Моя республика – Татарстан.  (2)

1.Беседа «Татарстан-республика моя»                                                                 (1час)

Знакомство с картой,с символикой,президентом,природными ресурсами республики,устным народным творчеством,великими людьми татарского народа.

Рассказ учителя о республике Татарстан.

Воспитание чуства гордости за свой татарский народ и родную землю.

2.Татарская народная игра «Залида»                                                                  (1 час)

Знакомство с народными играми .

Систематизация и общение знаний о РТ в игровой форме.

Награждение участников.

Тематический план

                                                                                                                           ИТОГО:                        33.

Знания, умения и навыки

по разделу  «Школа»

Элементарное владение навыками общения с учителем,со сверстниками,умение вести себя в школе.

Знать свои права и обязанности.

Правила поведения в школе и дома.Умение рисовать.

В порядке содержать свой портфель,учебные пособия,школьные принадлежности.

Навык правильного осознанного чтения.Бережное отношение к книгам

по разделу  «Академия вежливых наук»

Умение изготавливать игрушки,ёлочные украшения,маски.

Воспитание культуры поведения,вежливости,внимание к взрослым и сверстникам.

Культура поведения и общения в гостях.

Умение дарить и принимать подарки,поздравлять с днём рождения.

по разделу     «Дом,в котором я живу»

Знакомство с семейной родословной.

Знание и уважение родственников:дедушек,бабушек со стороны и отца,и матери.

Научить уважать и знать традиции семьи.

Воспитание любви и привязанности к мамам,выражение этих чуств через свои рисунки и сочинения.

по разделу  «Парк друзей природы»

Знать некоторые виды и названия комнатных растений,их значнение и происхождение.

Уметь ухаживать за ними.Выполнение посильных работ по озеленению класса.

Сбор природных материалов.Изготовление игрушек, поделок из природного материала.

Правила безопасности труда при работе.

Сбор листьев для определения деревьев.Умение состовлять букеты.

Соблюдать правила безопасности труда и личной гигиены на всех видах технического труда

Знакомство жизнью животных.Воспитание заботливого отношения и охрана животных.

Красная книга.

Признаки времён года.Изменения в погоде.

Наблюдения за растениями и животными в разные времена года.

Соблюдение правил безопасности во время экскурсий.

по разделу     «Весёлый перекрёсток»

Знакомство и выполнение правил дорожного движения.

Правила поведения в транспорте ,на улице ,в общественных местах.

Назначение светофора.Умение переходить дорогу на перекрёстках.

Соблюдение правил дорожного движения-залог безопасности пешеходов.

по разделу  «Стадион «Догоняйка»

Знание и умение выполнять физические упражнения.

Овладение техникой выполнения упражнений для развития координации движения,быстроты,выносливости ,силы.

Ежедневное выполнение утренней гимнастики.Закаливание организма.Сохранение правильной осанки.

Соблюдение режима дня.Правильное питание.Витамины.

Пробуждение интереса к лыжному спорту.

Формирование и пропаганда здорового образа жизни.

Воспитание коллективизма,сплочённости,любви к спорту.

по разделу  «Музей весёлых затей.»

Знать об овощах,цветах,лекарственных растениях.

Расширять знания детей о праздниках.Знать старинные праздники татарского народа.

Уметь уважать и сохранять традиции народа.Активно участвовать в праздниках.

Уметь выразительно читать стихи, петь выразительно,правильно передавая мелодию,выполнять танцевальные движения,показывать свои таланты.

Привлекать детей к активному участию в праздниках.

по разделу  «Моя республика-Татарстан»

Знать символику  республики,узнаватьмелодию гимна,знать,что во время его исполнения надо вставать,мальчикам снимать головные уборы,узнавать президента РТ ,называть реки,города,полезные ископаемые.

Знать великих поэтов,писателей,композиторов.

Знать несколько татарских народных игр и песен.

Уметь выразительно читать стихи о республике,воспитывать любовь к родному краю.

Литература

1.А.Н Хузиахметов,А.В Калаев «Воспитание личности школьника».

Казань 1998.

2.Н.А Богачкина,Ю.В Щербакова,Т.К Инусилова «Настольная книга завуча начальной школы».

Москва «Глобус» 2007.

3.А.М Виноградова «Воспитание нравственных чувств у младших школьников»

Москва «Просвещение»1989

4.Л.И Галиева ,Л.В Баязитова ,М.Л Гайнетдинов,Р.А Низамов «Әдәплелек дәресләре»

Казан «Мәгариф нәшрияты» 1995

5.Л.А Артемьева,Г.Ф Мамонтова Учебное пособие «Обучение детей правилам безопасного поведения на дорогах.

Казань 1995

6.С.Әхмәтов «Уйныйбыз да,җырлыйбыз да.»

Чаллы 1991

7.Б.Ф Султанбеков,А.Л Литвин «Рассказы о родном крае»

Казань Татарскаое книжное издательство 1988г

8.Журналы: «Начальная школа» №11-2000г

№10-2002г

№1,8,9,12-2006г

№2-2007г

«Мәгариф»   №4-1999г

№1-2002г

№4-2003г

№3,6-2004г

«Салават күпере »

9.Газеты: «Көмеш кыңгырау», «Сабантуй».

Тема :  Экскурсия в осенний лес.

Цель : Дать элементарные представления о характерных признаках осени в живой природе,    

               учить детей вести наблюдение в природе ,любоваться  красотой родной природы.

Оборудование: Коробка для сбора листьев,пакетика каждой группе для сбора семян и плодов

                                  для  подкормки птиц в зимнее время.

Ход урока :

1.Организация экскурсии.

                Учитель организует экскурсию в природу: объявляет цель экскурсии,знакомит с её планом ,объясняет правила поведения во время экскурсии ( идти дружно, не отставать от группы, идти по тропинкам, не отпускать ветку дерева , если за тобой идёт товарищ и.т.д),делит класс на группы для организации групповой работы.

2.Проведение экскурсии.

          а) На первой остановке проводится феноминутка.

Отгадайте загадку: Опустел колхозный сад,

                                  Паутинки в даль летят,

                                  И на южный край земли

                                  Полетели журавли.

                                  Распахнулись двери школ

                                  Что за месяц к нам пришёл

                                                        (сентябрь)

-Началом какого времени года является месяц сентябрь?По наводящим вопросам учителя дети состовляют рассказ о наблюдаемой погоде (тепло или холодно на улице , светит или не светит солнце,идёт или не идёт дождь ,какое небо )

Учител обращает внимание учащихся на признаки осени в неживой природе (солнце меньше греет,стакновится прохладнее;пасмурные дни,небо покрыто серыми тучами,подолгу идут дожди;солнечных дней мало,в солнечные дни небо голубое)

         б)Далее группа направляется к удивлённо красивому в это время осеннему лесу.

          -Как выглядит лес осенью?

                         Лес ,точно терем расписной,

                         Лиловый ,золотой, багряный…

                         Весёлой,пестрою стеной

                         Стоит над светлою поляной.    (И.Бунин).

            -Почему лес такой расписной осенью?

Послушайте строки из стихотворенияи ответьте на вопрос:Почему так иизменилось окраска листьев?

                        Уже прошла пора тепла.

                        Ненастье ветер нам принёс.

                        Жёлтым-желты

                        Шуршат листы,

                        Спадая с клёнов и берёз.        (К.Даян)

            -Что ещё происходит с листьями дервьев и кустарников?

            - Как выглядят отдельные деревья в осеннем лесу?

Учитель подводит детей к отдельным деревьям,наблюдения  сопровождает художественным словом.

                        Берёзы жёлтою резьбой

                        Блестят в лазури голубой.

                        Как вышки,ёлочки темнеют.

                                              Пожелтел орешник

                                              И зарделись клёны

                                              В пурпуре осинки,

                                              Только дуб,зелёный.

              в)Групповая работа: каждая группа собирает листья одного  дерева или кустарника ,отличающиеся формой,размероми или окраской.Складывают собранные листья в один букет,

любуются им.

              г) Дидактическая игра «Найди дерева».

Учащимся раздают листья разных деревьев.По сигналу учителя каждый бежит к дереву,листок с которого держит в руке.

Эту пору осени называют «Золотая осень».Почему?

-Какие приметы ранней осени вы увидели?

Ещё одна примета осени спрятана в стихотворении:

                                           Осень!Осыпается весь наш бедный сад.

                                           Листья пожелтелые по ветру летят.

                                           Лишь вдали красуются-там,среди долин,

                                           Кисти ярко-красные вянущих рябин    (А.Толстой)

-Какое осеннее явление в мире растений отражено в этом стихотворении?(Плодоношение).

 Это очень вадное явление в природе .С помощью семян и плодов рсатения размножаются,многие семена осенью и зимой поедают животные.Группам даётся задание собрать семена для подкормки зимующих птиц.

                 д) Наблюдения за насекомыми, птицами.

Учитель обращает внимание на подготовку к зиме животных:бабочек,муравьёв,птиц.

-А знаете ли вы , как людям надол вести себя в лесу? (Дети отвечают)

                                          -Я вам дам один наказ:

                                            Природу не уродуй ,

                                            Природу не обидь

                                            Родился человеком.

                                            Так надо им и быть.

                                                               Вот в лесу растёт фиалка-

                                                               Разве рвать её не жалко?:

                                                               Голубеют как из сказки,

                                                               Незабудок нежных глазки,

                                                               Носят юбочки цветные

                                                               Колокольчики лесные,

                                                               Даже старый мох седой

                                                               Вырос с рыжей бородой!

                                                               Все цветы для всех растут:

                                                               Их не рвите !Пусть живут!

Подведение итогов.

    Тема: Спорт бәйрәме «Әти,әни һәм мин-спорт сөюче гаилә».

 Һәр кеше үз сәламәтлеге турында кайгыртырга тиеш. Иртәнге зарядка, көндәлек режимны үтәү, төрле ел фасылларында организмны чыныктыру,физкультура һәм спорт белән шөгыльләнү- болар барысы да без булдыра ала торган эшләр.

      Физкультура дәресләрен нәтиҗәле үткәрү, мәктәптә иртәнге гимнастика,

физкультминутлар балаларның хәрәкәт активлыгын үстерүгә, сәламәтлеген ныгытуга ярдәм итә. Ә сау- сәламәт баланың күңеле күтәренке була, аңа уку да җиңелрәк бирелә.

        Кадерле дуслар! Без бүген шушы максаттан чыгып бергәләп

                    «Әти- әни һәм мин- спорт сөюче гаилә» .

бәйгесе оештырырга җыелдык.

                                  Безнең бәйгенең девизы:

                                   «Сәламәтлектә- көч!»

     Укучылар шигырьләр укыйлар:

Мы выходим на площадку,

                                            Начинается зарядка.

Шаг на месте, два- вперёд,

                                            А потом наоборот.

                          Зарядка всем полезна,

                           Зарядка всем нужна.

                           От лени и болезни

                           Спасает нас она.

                                             Для чего нужна зарядка?

                                              Это вовсе не загадка-

                                              Чтобы силу развивать

                                               И весь день не уставать.

                             Чтоб расти и закаляться,

                              Будем спортом заниматься

                              Закаляйся, детвора,

                              В добрый час- физкульт- ура!

Учитель: Крикнем громко детвора!

                 Наш привет: Физкульт-

                 Ура- ура- ура!

1 укучы. Иренмичә беркайчан да

                Мин иртә торып басам.

                 Кояш нурларын каршылап

                 Тәрәзәләрне ачам.

2 укучы. Иртәнге салкын һавада

               Сулыйм да иркен итеп

                Әйдә, димен , физзарядка,

                Кулны канаттай җилпеп.

3 укучы. Курыкмыйм мин салкын суда

                Йөзәргә дә уйнарга.

                Чыныгырга яратам мин

                Авырмыйм мин шуңарга.

4 укучы. Яшь батырлар юлларыннан

                Нык басып атлап киләм.

                 Кемнәр тели чыныгырга

                 Әйдәгез, минем белән!

5 укучы. Бер, ике, өч

                Иртә торыйк,

                Җитез булыйк,

                 Без иренмик бер дә.

                 Бер, ике, өч

                 Физзарядканы башлыйбыз,

                 Әйдәгез, бергә!

                         Музыка астында разминка ясау.

1. И. п.- основная стойка, руки внизу. 1-3- медленно поднимая руки вверх, подняться на носки, потянуться. 4.-и.п. Повторить 4-6 раз.
2. И.п.- основная стойка, руки на поясе. 1-3 наклон вправо; 4- и.п. Пов-

торить 4-6 раз в каждую сторону.

      3. И.п.- основная стойка. 1-3- пружинящие наклоны вперёд, руками   дос-        

           тавать пол ; 4- и.п. Повторить 6-8 раз.

 4. И.п.- основная стойка, руки на поясе. 1-4- круговые движения  тулови-                                                      щем в правую сторону; 1-4- то же в левую сторону. Повторить 4-6 раз.

  5.И.п. –упор лёжа. Сгибание и разгибание рук в упоре. Выполнить 10-12р

  6. И.п. –основная стойка. Приседание на каждый счёт, руки вперёд.

Ә хәзер мин бәйгедә катнашучы гаилә командалары белән таныштырам.

( Һәр гаилә командасы алдан командага исем сайлый һәм эмблемалар бер-

кетә.)

Командалар колоннага тезелеп басалар.

Жюри белән таныштыру.

(Жюри һәр конкурс саен нәтиҗәне чыгарып бара.)

Укытучы. Бөтен бәйгеләр дә кагыйдә буларак разминкадан башлана.

                Капитаннар башлый, әти- әниләр дәвам итә.

• Флагка кадәр һәм кирегә йөгереп килү.
• Бер аякта сикерү.
• Капчык киеп йөгерү.

               Разминка тәмам

                       1 нче конкурс « Ясалма юлдан».

    Һәр командага 4 әр такта бирелә. Уенны башлаучылар 2 тактага аякла-

ры белән басалар, икесен алга куялар. Аннары алдагы икесенә күчеп баса-

лар, арттагы 2 тактаны алга алып куялар. Билгеләнгән урынга кадәр шулай

баралар. Кире килгәндә, такталарны җыеп, шул араны йөгереп үтәләр.

Икенче, өченче уенчы алдына такталарны урнаштыралар.

                          2 нче конкурс « Туплы пингвин».

       Командалар берәрле колоннага тезелә. Алар каршында флажоклар куелган.Команданың 1 нче уенчыларана туп бирелә. Сигнал буенча, туп-

ны ике тез белән кыскан килеш,  сикереп, флажоклар куелган урынга барып әйләнеп киләләр. Тупны 2 нче, 3 нче уенчыга тапшыралар. Уенны

беренче тәмамлаган команда җиңүче була.

      Искәрмә: әгәр туп төшеп китсә, шул урыннан уен яңадан башлана.

                     Музыкаль пауза. « Уенчыклар полька бииләр».  

                    3 нче конкурс « Бәрәңге утырту һәм җыю».  

        Командалар колоннага тезелеп басалар. Беренче булып торучы уен-

чылар кулында кечкенә чиләкләр. Чиләк эчендә 6 шар бәрәңге. Колонна-

лар каршына рәткә 6 кечкенә түгәрәк сызылган. Сигнал бирелүгә, чиләк

тоткан уенчылар бәрәңгеләрен түгәрәкләргә берәрләп салып чыгалар. Са-

лып бетергәч, йөгереп килеп, икенче уенчыга буш чиләкне тоттыралар. Икенче уенчы бәрәңгене җыеп ала, ә өченчесе « утырта». Уен шулай дәвам итә.

                        4 нче конкурс « Каршылыклар аша йөгерү».

        Әтиләргә- туп белән зиг-заг ясап йөрү.

        Әниләргә- скакалка белән сикереп йөгерү.

         Балаларга- обруч аша чыгып йөгерү.

                        Музыкаль пауза. «Весёлый музыкант».

Тема: Син һәм урам

Максат: 1.Укучыларның юлда йөрү кагыйдәләре турындагы белемнәрен ныгыту һәм тирәнәйтү.

                    2. Юл кагыйдәләренең кеше тормышын бәхетсезлекләрдән аралавын , кеше гомерен

                      саклавын аңлату.

                    3. Балаларның бер-берсенә игътибарлы һәм ярдәмчел булуына ирешү.

Җиһазлау: Светофор макеты, уеннар өчен кулдан ясалган светофорлар, юл билгеләре, туп,

                     рәсемнәр, шигырьләр, газетадан өстәмә материаллар.

                                                    Дәрес барышы: 

       1. Бер авыл малае авызыннан сөйләнгән «Юлда» дигән шигырьне тыңлагыз.

                                          Инде күпме көтим,

                                          Ничек итеп үтим

                                          Шәһәр урамында чатларны?!

                                          Гүя машиналар

                                          Утка ашыгалар

                                          Ничек туктатыйм соң аларны?!

                            Инде үтим дисәм

                            Көтмим җитте дисәм,

                            Өскә килде «КамАЗ» ажгырып,

                            Ә мин алга чаптым

                            Чүт котылып калдым,

                            Әйберләрем юлда калдырып.

                                                 Шунда ДАИ дигән,

                                                 Матур форма кигән

                                                 Абый тотты килеп якадан.

                                                 Штрафларны түләп

                                                 Хәлләремне сөйләп,

                                               -Болай йөрмәм, -диеп яңадан.

                               Кат-кат антлар иттем,

                               Көчкә кайтып җиттем,

                               Кагыйдәсен ятлыйм юлларның

                               Барысын белсәң генә,

                               Дөрес йөрсәң генә

                               Исән булыр аяк-кулларың

                               Имин булыр барыр юлларың!  ( Зөләйха Закирова).

• Әйе. Бу авыл малае сыман кыен хәлләрдә калмас өчен юл йөрү кагыйдәләрен әйбәт белергә кирәк.
• Менә безнең урам. Ул киң, матур.Аннан бертуктаусыз автомобильләр «ага», трамвайлар, троллейбуслар ашыга. Ә тротуарда- җәяүлеләр. Урамны аркылы чыгарга теләүчеләр өчен махсус чыгу юлы барлыгын да, урамда йөрү тормыш өчен куркыныч булмасын өчен махсус кагыйдәләрне дә белергә кирәк. Аларны машина йөртүчеләр дә, җәяүлеләр дә, мәктәп укучылары да бик яхшы белергә тиеш.

             2. «Светофор»  шигырен уку.(Руслан Зажирский).

                                  Исәнмесез,дусларым!

                                        Бүген менә мин сезгә

                                        Юл йөрү кагыйдәләрен

                                        Өйрәтермен хәзергә.

               Светофорның өч уты бар,

               Сез аларны беләсез.

               Кызыл, сары. яшел ут

              Янып тора . күрәсез.

                                          Хәтерләгез- яшел утын,

                                          Яндырганда балалар

                                           Курыкмыйча, көлә- көлә,

                                           Юл аркылы баралар.

                  Сары уты « Әзерлән!»- ди,

                  Кызыл уты « Тукта!»- ди.

                  Шулай итеп светофорлар

                  Безнең гомерне саклый.

• Димәк, безнең гомеребезне саклаучы иң мөһим билге ул- светофор

3. Светофор тарихы турында сөйләү.

           Беренче светофор 1868 елда.Лондон урамына куела. Аны инглиз инженеры Найт уйлап таба. Инглиз парламенты бинасы каршына куелган беренче светофор янында махсус полицейский торган. Светофорны эшли башлаганчы Лондон газеталары укучыларга яшел, кызыл төсләрнең ни аңлатканын тәфсилләп язганнар. Бераздан светофорны газ фонаре белән көйләгәннәр. Төсләр караңгыда да яхшы күренә башлаган. Тик газ бәхетсезлек китереп чыгарган: газы чыгып светофор шартлаган һәм янында торган полицейскийны үтергән. Бу очрактан соң светофорның тарихы 50 елга туктап калган. 1914 елда урам хәрәкәтен тәртипкә салуга зуррак игътибар бирелә башлый һәм Американың Кливленд, Чикаго шәһәрләрендә светофорлар эшли башлый. Алары инде электр көче белән эшли, тик төсләре һаман да ике генә була әле. Сары төс 1918 елда гына барлыкка килә: Мәскәүдә исә беренче светофор 1924 елда куела. Андагы төсләр кул белән алыштырылган. Ә 1955 елда беренче «яшел дулкын» эшләнә- ул 5 светофордан тора: автомобиль беренче светофорда « яшел» гә туры килсә, калганнарында да аны шул ук төс каршылый.

4. Физкультминут «Җитез җәяүле».

               Уйнаучыларның игътибарлы булулары сынала.

               Укытучы светофорның яшел утын күрсәтә, балалар барганны күрсәтәләр, сары төс күрсәтсә- кул чәбәклиләр, кызыл ут янса тыныч кына басып торалар.

5. «Светофорга карап урамны кичү» уены.

           Тактага светофорның 3 төсе беркетелә. Җәяүлеләр чиратлашып урам аркылы чыгалар, светофор төсләренә туп ыргыталар. Кызыл төскә эләксәң- урамны кичә алмыйсың, уеннан чыгасың, сары төскә тидерсәң, тагын бер тапкыр ыргыта аласың, яшелгә тидерсәң исән-сау урамны кичәсең.

         -Ә светофор булмаган урыннарда урамны кайдан һәм ничек чыгарга соң?

         Урам яисә юл аша чыгу урыны юлның транспорт үтеп йөрү өлешендә сызыклар һәм юл билгеләре белән күрсәтелә.

6. Җәяүлеләр өчен урам аркылы чыгу кагыйдәләре.

1.Урам аша бары тик җәяүлеләр үтә торган урыннан гына чык. Ул чыгу урыны “зебра”сызыклары белән күрсәтелә. Бу билге алда җәяүлеләр өчен аркылы чыгу урыны барлыгын күрсәтә.

2. Әгәр инде җәяүлеләр юлны чыгарга өлгермәсәләр, машина агымы беткәнче көтеп тора торган тыныч урын “куркынычсызлык мәйданчыгы” була.

3. Транспорт хәрәкәте зур булган юлларда җәяүлеләр өчен юлны күпер кебек итеп тә ясыйлар.

4.Хәрәкәт аеруча нык булган зур шәһәрләрдә җәяүлеләр аркылы чыгу урынын җир астыннан үткәрәләр.

5. Әгәр урамда машиналар хәрәкәте зур икән өлкәннәрдән яисә милиция хезмәткәрләреннән урам аша чыгарга ярдәм итүен сора.

Нәтиҗә. Урамны аркылы чыкканда башта сул якка кара, әгәр юл буш  булса, тыныч кына атла. Урам уртасына җиткәч , тукта: алда машиналар булса”куркынычсызлык мәйданчыгында” тукта. Аннары уң якка кара. Юл буш булса, тыныч кына атла.

Исеңдә тот!

1. Балаларга тротуардан һәм җәяүле сукмакларыннан йөрергә рөхсәт ителә.
2. Әгәр тротуар яки җәяүле сукмагы юк икән, юлның машина йөри торган өлешенә чыкмыйча кырыеннан да барырга мөмкин.
3. Әгәр уңайлы юл кырые булмаса,җәяүлеләргә юлның машина йөри торган өлешенең кырыеннан барырга рөхсәт ителә, бары тик берсе артыннан берсе тезелеп һәм машина хәрәкәтенә каршы барырга гына ярый.

Тыела!

1.Машина юлларында йөгереп йөрергә.

2.Машина юлында уйнарга.

3.Юлны рөхсәт ителмәгән җирдә кисеп чыгарга.

7. Игра « Это я, это я , это все мои друзья».

Я задаю вопросы, а вы дружно отвечайте: «Это я , это я , это все мои друзья».

1. Кто из вас в вагоне тесном

     Уступает старшим место?

2.Кто из вас идёт вперёд,

  Только там, где переход?

3.Знает кто,что красный цвет –

  Это значит, хода нет?

 4.Знает кто, что цвет зелёный

   Означает- путь открыт?

8.Шигырь.

Юлда йөрсәң, бул өлгер,

Юл кагыйдәсен нык бел.

Светофорның һәрбер төсен,

Юлның билгеләрен бел.

          Нәрсә өчен светофорның

          Сиңа күзен кысканын;

            Нәрсә өчен милиционер

            Өскә таяк сузганын.

Юл читендә ни аңлаткан

Рәсем басып торганын.

Барысын белергә тырыш,

Дусларыңнан сораштыр.

              Зур теләк белән өйрән син,

              Өлкәннәрне карап тор.

              Машина узганын көтми,

               Йөгермә син тизерәк;

               Моны белү һәр балага

                Кайда йөрсә дә кирәк.

9. Йомгаклау.

«Светофорның матур кызга күзе төшкән» әкиятен уку.

Яшәгән ди, булган ди, бер Светофор. Аның булган өч күзе: кызыл,сары,яшел. Кызыл күз күрсәтә- машиналар туктыйлар, сары күз күрсәтә- әзерләнәләр, яшел күз күрсәтә- машиналар кузгалалар.

         Шул Светофорны зур шәһәрнең бер урамына элеп куялар. Светофор шул мең кеше һәм мең машина йөри торган урамда эшли башлый.

         Беркөнне  шул урамнан үтеп барган ди шундый чибәр , шундый гүзәл кыз, хәтта безнең Светофорны да шаккатырган, ди. Светофор дөньясын онытып өч күзен дә ачып җибәргән. Машиналар, кешеләр аптырап калганнар һәм бөтен юл кагыйдәләрен боза башлаганнар. Шау-шу вакытында кыз да күздән югала. Светофор акылына килеп, үз урынына кайткан. Шуннан соң ул үз-үзенә вәгъдә бирә, эш вакытында читкә карамаска. Шул көннән соң безнең Светофор әйбәт кенә эшли башлаган.

10. Өйгә эш.

Бүген дәрестә өйрәнгән кагыйдәләрне әти-әниләрегезгә, үзегездән кечкенәрәк туганнарыгызга сөйләгез.

Мәктәпкә килгәндә һәм кайтканда очраган юл билгеләрен ясагыз һәм нәрсәне аңлатканын белегез.

                                                Тема: Татар халык уены  «Зәлидә».

Максат: 1. Татар халык «Зәлидә» уенын уйнату.

                   2. Татар халык авыз иҗатын кабатлау һәм ныгыту.

                   3. Татар халык гореф- гадәтләренә кызыксыну һәм саклап калу хисен уяту.

                   4.Уен дәвамында укучыларның активлыгын үстерү.

                   5. Татар халык уеннарына карата мәхәббәт хисләрен тәрбияләү.

Җиһазлау: төсле хәрефләр,уеннар, сораулы карточкалар, уен өчен туп, кулъяулык,скакалка, урын-          

                        дыклар, номерлар.

                                                                  Уен барышы.  

Катнашалар  - 6 кыз,5 малай.

Алып баручы.

             «Татарстан минем Республикам» дигән тема астында « Зәлидә» уенын карарга тәкъдим итәбез.

1. «Парлы уен». Малайлар кечкенә, кызлар зур түгәрәк ясап биеп әйләнәләр. Музыка туктауга балалар парлашалар. Бер бала парсыз кала һәм сорауга җавап биреп, уеннан чыга. ( Бүләк тапшырыла).

Уенчылар унау калды.

2. «Кулъяулык» уены уйныйбыз.Санамыш әйтеп ике уенчы сайлана. Кулъяулыкны эләктергән укучы уенда кала, ала алмаганы сорауга җавап бирә.( Бүләк тапшырыла).

                                                     Музыкаль тәнәфес. «Безнең байрак» Ф. Яруллин шигыре.

Уенчылар тугыз калды.

3. «Капкалы» уены.Капка ясар өчен читтән ике бала чакырыла. Көй туктагач капка эчендә кем кала, шул сорауга җавап бирә.( Бүләк тапшырыла).

Музыкаль тәнәфес.Җыр « Тик туган җирдә генә».

Уенчылар сигез калды.

4. «Гөлбану яки Хәйрулла» уены.Санамыш белән Гөлбану яки Хәйрулла сайлана ( Кызлар- Гөлбану, малайлар – Хәйрулла). Парлап әйләнәләр, музыка туктаганда кем белән әйләнә , шул сорауга җавап бирә. ( Бүләк тапшырыла).

Уенчылар җидәү калды.

5. «Эссе бәрәңге»уены. Туп музыка астында кулдан- кулга күчә, көй туктаганда туп кемдә кала, сорау шуңа бирелә. ( Бүләк тапшырыла).

Музыкаль тәнәфес. Курайда татар халык көе .

Уенчылар алтау калды.

6. «Йөзек салыш» уены. Читтән бер укучы йөзек сала. Музыка туктагач йөзекле укучыны тотып калырга кирәк. Шул укучы уеннан җаза алып чыга. ( Бүләк тапшырыла ).

Уенчылар бишәү калды.

7. «Йөзек салыш» уены.Җәза бирелгән укучы сорауга җавап бирә һәм уеннан чыга. ( Бүләк тапшырыла).

Музыкаль тәнәфес. Бию.

Уенчылар дүртәү калды.

8. «Урындык белән уен». Өч урындык дүрт бала. Музыка туктагач, кем утыра алмый кала, шул сорауга җавап бирә.( Бүләк тапшырыла).

Уенчылар өчәү калды.

9. «Урындык белән уен»ны дәвам итәбез. Ике урындык өч бала уйный. Берсе урынсыз кала һәм сорауга җавап биреп уеннан чыга. ( Бүләк тапшырыла).

Уенчылар икәү калды.

10. «Урындык белән тасма» уены. Ике урындык арасына тасма сузыла. Музыка туктагач тасманы кем алданрак ала, шул җиңүче була. Җиңүче соңгы сорауга җавап бирә. ( Бүләк тапшырыла).

Музыкаль тәнәфес. Җиңүчене котлап «Мин яратам сине, Татарстан!» җыры башкарыла.

Сораулар.

1. Нәрсә соң ул Туган ил?

2. Безнең республикабыз ничек атала,башкаласы нинди шәһәр? Президенты кем?

3. Татарстаныбызның байрагы нинди? Ул төсләр нәрсәне аңлата?

4. Республикабызның гербы нинди? Канатлы ак барс нәрсәне аңлата?

5. Татарстанда нинди милләт кешеләре яши?

6. Республикабыз аша агучы нинди елгаларны беләсез?

7. Татарстан җирендә җир астыннан нинди файдалы казылмалар табыла?

8. Безнең республикабызда нинди зур шәһәрләрне беләсез?

9. Илебез кырларында игенчеләр нәрсәләр үстерәләр?

10. «КамАз» машинасын кайсы шәһәрдә ясыйлар?

11. Туган илебез, җиребез турында нинди шигырьләр беләсең?

Җаваплар.

1. Туган ил ул- синең әти- әниең, туганнарың, синең туган йортың, урамың, авылың. Ул – син укый торган мәктәп, андагы дусларың, укытучыларың. Ул – синең сулаган һаваң, эчкән суың,басып йөргән җирең.Туган ил ул була бер генә, шуның өчен аның кадерен белергә кирәк.

2. Безнең республикабыз Татарстан дип атала. Аның башкаласы Казан шәһәре. Президенты Шәймиев

Минтимер Шарипович.

3. Татарстанның байрагы өч төстә.Яшел төсе- яшәү төсе, ак төс- намус төсе, ә кызыл төс- көчле икәнне аңлата.

4. Республикабыз гербына канатлы ак барс төшерелгән. Халык аны әкиятләрдә канатлы итеп сурәтләгән. Әкиятләрдә барс көчле , җитез, акыллы.

                    Республика гербындагы канатлы ак барс та Татарстанның бай һәм көчле булуын аңлата. Барс ирекне ярата, читлектә яши алмый. Гербтагы барс та Татарстанның ирекле һәм мөстәкыйль булуын аңлата.

5. Татарстанда татарлар,  руслар, чуашлар, удмуртлар, марилар, мордвалар, башкортлар, украиннар һ.б. халыклар яши.

6. Идел, Агыйдел, Кама (  Чулман), Вятка  ( Нократ),Ык.

7. Газ, нефть,торф, известь, ташкүмер.

8. Казан, Түбән Кама, Чаллы, Әлмәт, Бөгелмә, Баулы, Алабуга, Азнакай.

9. Бодай, арыш, арпа, борчак, карабодай, солы, кукуруз, бәрәңге, тәрле яшелчәләр үстерәләр.

10.КамАЗ машинасын Чаллы шәһәрендә ясыйлар.

11. «Иң матур җир». Р. Вәлиева.

       Кояш, кояш,                                                           -Әйе,- диде кояш,- беләм,

       Син биектә                                                             Мин әйтәм,

       Бар дөньяны күрәсең.                                           Тыңлап кара:

       Әйтче,                                                                    Иң матур җир

        Иң матур җир кайда!                                           Туган җир ул.

        Син бит инде беләсең?                                        Онытма, моны, бала!

                              Шигырь. Безнең байрак. Ф.Яруллин.

                   1. Җилфер-җилфер итә безнең байрак,

                        Ниләр сөйли соң ул җилләргә?-

                        Көрәшүче татар халкыннан ул

                        Сәлам әйтә азат илләргә.

                   2. Өч төс балкый безнең бу байракта;

                        Ак төс безнең намус төсебез,

                        Яшел төсе- безнең яшәү төсе,

                        Кызылында чагыла көчебез.

                    3. Җилфер-җилфер итә безнең байрак,

                        Элеп куйдык аны биеккә.

                        Дөнья безнең шушы байрак аша

                        Омтылышны күрсен иреккә!

                                                                   Санамышлар.

                                                   1.Чәйнеккә акча салдым

                                                      Ничә булды, йөз булды.

                                                      Әтәлчек- мәтәлчек

                                                      Сиңа туры килде , чык!

2. Бер алма, ике алма, өч алма,                                          3. Әлчи- мәлчи

    Дүрт алма, биш алма, алты алма,                                       Әни күлмәк үлчи

    Җиде алма, сигез алма,                                                      Әнә тора бер чыпчык

     Тугыз алма, кызыл алма.                                                   Менә тора бер чыпчык

                                                                                                   Артык булсаң очып чык!